W dobie rosnących cen wszystkich nośników energii wybór instalacji grzewczej nie należy do najłatwiejszych. Jedną z najczęściej wybieranych opcji jest obecnie pompa ciepła. To dobry wybór, pod warunkiem, że użytkownik wie, jak właściwie z niej korzystać. W tym tekście podpowiadamy, w jaki sposób dobrać najlepsze dolne źródło ciepła i jaka jest efektywność poszczególnych źródeł.
Jak działa pompa ciepła? Na to pytanie zna odpowiedź każdy inwestor decydujący się na instalację tego urządzenia. Czy jednak wiesz, z jakich źródeł ciepła może ona korzystać i od czego zależy ich efektywność? Czytaj dalej, aby poznać odpowiedź na te i inne pytania.
![](https://respol.pl/wp-content/uploads/2023/12/COMPOSING19-109099_02.jpg)
Definicja dolnego źródła pompy ciepła
Zacznijmy od definicji tego, czym są dolne źródło oraz efektywność pompy ciepła. Dolne źródło ciepła to miejsce, z którego pompa ciepła pobiera energię, która następnie jest przekazywana do budynku. Dolnym źródłem może być powietrze, grunt, woda czy różnego rodzaju ciepła technologiczne. W domach jednorodzinnych najczęściej wykorzystuje się powietrze lub grunt. Powietrzne pompy ciepła pobierają energię przy użyciu wentylatora kierującego masy powietrza na wymiennik, w którym krąży czynnik chłodniczy. Czynnik ten jest zawsze chłodniejszy od powietrza, które go ogrzewa. W gruntowych pompach ciepła do gruntu przy pomocy rur i pompy obiegowej podawany jest chłodny glikol, który pobiera energię z gruntu, a następnie przekazuje ją w wymienniku pompy ciepła. W przypadku wody wykonuje się dwie studnie: z jednej pobiera się wodę, z której czerpana jest energia, a do drugiej zrzuca się chłodniejszą wodę.
Efektywność pompy ciepła oznaczona jest symbolem COP ( ang. coefficient of performance). Współczynnik ten określa stosunek energii wyprodukowanej przez pompę ciepła do zużytej energii elektrycznej. Przykładowo COP = 4 oznacza, że pompa ciepła zużyła 1 kWh prądu, produkując 4 kWh energii cieplnej dostarczonej do budynku. W związku z tym 3 kWh zostały pobrane z dolnego źródła. Efektywność pompy ciepła w dużej mierze zależy od tego, jaka jest temperatura dolnego źródła pompy ciepła oraz jaka ma być temperatura górnego źródła, czyli instalacji. Pompa ciepła osiąga najwyższą efektywność w momencie, gdy różnica pomiędzy górnym a dolnym źródłem jest najmniejsza.
![](https://respol.pl/wp-content/uploads/2023/12/HP15-12809_03.jpg)
Efektywność dolnych źródeł pomp ciepła
Jaka powinna być temperatura dolnego źródła? Każde dolne źródło pompy ciepła charakteryzuje się pewną efektywnością. Efektywność ta wynika głównie z jego temperatury. Jak wiemy, temperatura powietrza w okresie grzewczym może osiągać bardzo niskie temperatury, nawet poniżej -20°C, ale również ogrzewanie może być potrzebne, gdy na zewnątrz jest ponad +10°C. Odmienna sytuacja występuje, jeśli dolnym źródłem jest grunt. Temperatura gruntu poniżej około 10 m jest stabilna, niezależnie od pory roku jest to około 10ºC. Wraz z eksploatacją dolnego źródła temperatura spada, grunt się wychładza, jednak różnica nie jest tak duża, jak w przypadku powietrza. Dolne źródło w postaci ciepła technologicznego może mieć różne temperatury, zależnie od tego, skąd pobierane jest ciepło. Przykładem może być sieć wodociągowa, w której płynie zimna woda, jednak temperatura ta jest raczej stała.
Drugą różnicą jest wydajność dolnego źródła. Zarówno powietrze, woda, jak i grunt mają określoną wydajność. Wydajność gruntu zależy od tego, jaki to grunt, oraz od jego wilgotności. Zależnie od tego, ile kilowatogodzin energii będziemy pobierali w ciągu sezonu grzewczego, musimy dopasować dolne źródło. Budynki o dużym zapotrzebowaniu, a więc te, w których będą montowane większe pompy ciepła, będą potrzebowały większej liczby odwiertów. Wielość odwiertów zależy więc od zapotrzebowania naszego budynku i mocy pompy ciepła. Eksperci marki Vaillant podczas doboru pompy ciepła mogą również dopasować wielkość dolnego źródła.
Podobnie jest w przypadku powietrznych pomp ciepła. W domach o większym zapotrzebowaniu montowane są większe pompy. Większe pompy to również większe wentylatory, a czasem nawet dwa wentylatory oraz większe wymienniki, na które trafia powietrze zewnętrzne. Ważne jest, aby cały układ był odpowiednio zaprojektowany i wykonany. Firma Vaillant posiada bogate doświadczenie w projektowaniu i produkcji pomp ciepła, dzięki czemu pompy te charakteryzują się bardzo wysoką efektywnością przy niewielkich wymiarach. W ofercie znajdziemy zarówno mniejsze powietrzne pompy ciepła z jednym wentylatorem, jak i te o większej mocy z dwoma wentylatorami.
W związku z tym, że temperatura dolnego źródła ciepła może się zmienić w ciągu sezonu grzewczego, wylicza się również SCOP, czyli sprawność sezonową pompy ciepła. Sprawność sezonowa wynika w dużej mierze z efektywności źródła ciepła. Najwyższą średnią sprawnością charakteryzują się gruntowe pompy ciepła. Powietrzne pompy ciepłą mają niższą sprawność, jednak ich montaż jest mniej wymagający, przez co kosz inwestycji jest niższy.
![](https://respol.pl/wp-content/uploads/2023/12/COMPOSING20-109413_02.jpg)
Poprawa sprawności pompy ciepła: czy zależy od dolnego źródła pompy ciepła?
Na wydajność dolnego źródła pompy ciepła nie mamy dużego wpływu, jednak możemy poprawić sprawność pompy ciepła. Możemy zwrócić uwagę na średnie temperatury w okresie grzewczym i sprawdzić, w której strefie klimatycznej się znajdujemy. Polska podzielna jest na pięć stref klimatycznych, z czego w piątej strefie średnia roczna temperatura jest najniższa. W związku z tym SCOP powietrznej pompy ciepła tam również będzie najniższy. Nie oznacza to, że powietrzna pompa nie będzie opłacalna, jednak w tych rejonach większa jest opłacalność montażu gruntowych pomp ciepła.
W celu poprawy sprawności pompy ciepła możesz zmniejszyć różnice pomiędzy górnym a dolnym źródłem ciepła, czyli zmniejszyć temperaturę instalacji. W tym celu wybieraj niskotemperaturowe instalacje, czyli ogrzewanie podłogowe. W odróżnieniu od grzejników podłogówka może pracować z temperaturami niższymi nawet niż 30 stopni na zasilaniu podczas dużych mrozów. Stare grzejniki projektowane były na temperatury nawet wyższe niż 70°C. Modernizując instalację, warto wybrać grzejniki niskotemperaturowe. Zwykle będą one większe, jednak umożliwią prace z niższą temperaturą, dzięki czemu sprawność pompy wzrośnie, a rachunki za ogrzewanie spadną.
Ważne jest również odpowiednie sterowanie instalacją. Pompy ciepła Vaillant, takie jak flexoCOMPACT, wyposażone są w inteligentny sterownik sensoCOMFORT, który dzięki swojemu sposobowi pracy podnosi klasę energetyczną urządzenia. Przygotowując się do inwestycji w pompę ciepła, warto porozmawiać z instalatorem marki Vaillant, który ma doświadczenie w montażu oraz obsłudze pompy ciepła i rozwieje wszystkie wątpliwości. Listę autoryzowanych instalatorów Vaillant znajdziesz na stronie producenta
![](https://respol.pl/wp-content/uploads/2023/12/HP15_12617_02.jpg)